సయ్యదా సైదైన్ హమీద్ (జననం 1943) ఒక భారతీయ సామాజిక మరియు మహిళా హక్కుల కార్యకర్త, విద్యావేత్త, రచయిత్రి మరియు భారత ప్రణాళికా సంఘం మాజీ సభ్యురాలు 2002 నాటి జాతీయ ఆరోగ్య విధానాన్ని సమీక్షించిన ఆరోగ్య కమిషన్ స్టీరింగ్ కమిటీకి ఆమె అధ్యక్షత వహించారు, 2015లో శరీరం రద్దు చేయబడే వరకు, NITI ఆయోగ్ ద్వారా భర్తీ చేయబడుతుంది.

సయ్యదా హమీద్ ఉమెన్స్ ఇనిషియేటివ్ ఫర్ పీస్ ఇన్ సౌత్ ఏషియా (WIPSA) మరియు సెంటర్ ఫర్ డైలాగ్ అండ్ రికన్సిలియేషన్ వ్యవస్థాపక ధర్మకర్త మరియు జాతీయ మహిళా కమిషన్ (1997–2000) మాజీ సభ్యురాలు. ఆమె మౌలానా ఆజాద్ నేషనల్ ఉర్దూ యూనివర్శిటీ (MANUU)కి ఛాన్సలర్‌గా పనిచేశారు, 2 జనవరి 2015న విశ్వవిద్యాలయం యొక్క ప్రస్తుత ఛాన్సలర్‌గా ఉన్న జాఫర్ సరేష్‌వాలా చేరడానికి ముందు. భారత ప్రభుత్వం ఆమెకు 2007లో నాల్గవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారమైన పద్మశ్రీని ప్రదానం చేసింది..

జీవిత చరిత్ర:

సయ్యదా సాయిదైన్ హమీద్ 1943లో జమ్మూ మరియు కాశ్మీర్‌లోని భారత రాచరిక రాష్ట్రంలో ఖ్వాజా గులాం సాయిదైన్ కుమార్తెగా జన్మించారు. ఖ్వాజా అహ్మద్ అబ్బాస్, ప్రఖ్యాత చిత్రనిర్మాత, ఆమె మేనమామ. న్యూ ఢిల్లీలోని మోడరన్ స్కూల్‌లో పాఠశాల విద్య తర్వాత, ఆమె కళాశాల విద్య ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయంలోని మిరాండా హౌస్‌లో జరిగింది, అక్కడ ఆమె 1963లో BA (ఆనర్స్) ఉత్తీర్ణత సాధించింది మరియు 1965లో హవాయి విశ్వవిద్యాలయం నుండి మాస్టర్స్ డిగ్రీ (MA) పొందింది.ఆమె కెరీర్ న్యూ ఢిల్లీలోని లేడీ శ్రీ రామ్ కాలేజ్ ఫర్ ఉమెన్‌లో లెక్చరర్‌గా ప్రారంభమైంది; ఆమె అక్కడ 1967 వరకు పనిచేసింది మరియు 1972లో డాక్టరల్ డిగ్రీ (PhD) పొందేందుకు అల్బెర్టా విశ్వవిద్యాలయంలో చేరింది  ఆమె అల్బెర్టాలో మరో రెండు సంవత్సరాలు కొనసాగింది, విశ్వవిద్యాలయంలో సెషనల్ లెక్చరర్‌గా పనిచేసింది. ఆమె తదుపరి చర్య 1975లో అల్బెర్టా ప్రభుత్వంలోని అడ్వాన్స్‌డ్ ఎడ్యుకేషన్ అండ్ మ్యాన్‌పవర్ మంత్రి వద్ద ఎగ్జిక్యూటివ్ అసిస్టెంట్‌గా మరియు 1978లో మంత్రిత్వ శాఖలో కళాశాలలు మరియు విశ్వవిద్యాలయాల డైరెక్టర్‌గా పదోన్నతి పొందింది. 1967లో, ఆమె అల్బెర్టా విశ్వవిద్యాలయంలో బిజినెస్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ మరియు కామర్స్ ఫ్యాకల్టీలో లేబర్ రిలేషన్స్ ప్రొఫెసర్ S.M.A హమీద్‌ను వివాహం చేసుకుంది.

సయ్యదా హమీద్ 1984లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చాడు. తిరిగి భారతదేశంలో, ఆమె తన పరిశోధన కార్యకలాపాలను కొనసాగించింది, సూఫీ మతం మరియు ముస్లిం సామాజిక-రాజకీయ నాయకులపై దృష్టి సారించింది. ఆమె మొదటి అసైన్‌మెంట్ ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఫర్ కల్చరల్ రిలేషన్స్ (ICCR), మౌలానా అబుల్ కలాం ఆజాద్ మరియు సూఫీయిజంపై 1987 నుండి 1991 వరకుపని చేసింది. ఆమె 1994 నుండి 1997 వరకు నెహ్రూ మెమోరియల్ మ్యూజియం అండ్ లైబ్రరీలో ఆజాద్‌పై తన పరిశోధనను కొనసాగించింది. 1997లో, ఆమె దేశంలోని మహిళల హక్కులకు సంబంధించిన అన్ని విషయాలపై భారత ప్రభుత్వం ఆధ్వర్యంలోని చట్టబద్ధమైన సంస్థ అయిన నేషనల్ కమిషన్ ఫర్ ఉమెన్‌లో సభ్యురాలిగా నియమితులయ్యారు మరియు 2000 వరకు కమిషన్‌లో పనిచేశారు. ఈ సమయంలో, ఆమె ఇస్లాం, ముస్లిం మహిళలు, సాహిత్యం మరియు చలనచిత్రాలపై వ్యాసాలు రాయడంలో కూడా పాలుపంచుకుంది.

కొత్త మిలీనియమ్‌లో హమీద్ అనేక సామాజిక కార్యక్రమాలలో పాలుపంచుకోవడం అనేక సంస్థల స్థాపనకు దారితీసింది. మహిళలు తమ జీవితాలకు సంబంధించిన అన్ని విషయాల్లో వాయిస్‌ని అందించాలనే లక్ష్యంతో ముస్లిం ఉమెన్స్ ఫోరమ్ (MWF) స్థాపించిన ఇద్దరు మహిళల్లో ఆమె ఒకరు. బహుభార్యాత్వం, ట్రిపుల్ తలాక్ మరియు వారసత్వం వంటి ముస్లిం వ్యక్తిగత చట్టాల విషయాలపై ఫోరమ్ ఉలేమాలతో సంభాషించింది. ఆమె మోహిని గిరి మరియు నార్మల్ దేశ్‌పాండేతో కలిసి ఉమెన్స్ ఇనిషియేటివ్ ఫర్ పీస్ ఇన్ సౌత్ ఏషియా (WIPSA)ని స్థాపించింది. ఆమె 1999లో కార్గిల్ యుద్ధం నేపథ్యంలో పాకిస్తాన్‌ను సందర్శించిన WIPSA ప్రతినిధి బృందంలో సభ్యురాలు. 1971 ఇండో-పాకిస్తానీ యుద్ధం. సౌత్ ఆసియన్స్ ఫర్ హ్యూమన్ రైట్స్ (SAHR) జూలై 2000లో ఏర్పడినప్పుడు, ఆమె దాని వ్యవస్థాపక సభ్యులలో ఒకరు. సెంటర్ ఫర్ డైలాగ్ అండ్ రికన్సిలియేషన్ (CDR), సంభాషణ మరియు ఉపన్యాసాల ద్వారా శాంతి కోసం పని చేసే సంస్థ, కూడా హమీద్ భాగస్వామ్యంతో స్థాపించబడింది.

జూలై 2004లో, మన్మోహన్ సింగ్ భారత ప్రధాని అయినప్పుడు హమీద్ భారత ప్రణాళికా సంఘం సభ్యునిగా నియమితురాలు . ప్రణాళికా సంఘం సభ్యురాలిగా, ఆరోగ్యం, మహిళలు మరియు పిల్లలు, స్వచ్ఛంద రంగం, మైనారిటీలు, సూక్ష్మ చిన్న మరియు మధ్య తరహా పరిశ్రమల బాధ్యతలను ఆమె నిర్వర్తించారు. ఈ సమయంలో, ఆమె అండమాన్ మరియు నికోబార్ దీవులు మరియు లక్షద్వీప్‌ల అభివృద్ధి కోసం ప్రధాన మంత్రి ఆధ్వర్యంలోని భారత ప్రభుత్వ సంస్థ అయిన ఐలాండ్ డెవలప్‌మెంట్ అథారిటీ (IDA) సభ్యురాలిగా నియమితులయ్యారు.

ఆమె ఒక దశాబ్దం పాటు అపెక్స్ ప్లానింగ్ బాడీకి సేవలందించారు. ఆమె మౌలానా ఆజాద్ నేషనల్ ఉర్దూ యూనివర్శిటీ , కి ఛాన్సలర్‌గా ఉన్నారు, ఆమె జనవరి 2015 వరకు ఆ పదవిలో ఉన్నారు. ఆమె ది హంగర్ ప్రాజెక్ట్ యొక్క గ్లోబల్ బోర్డ్ ఆఫ్ డైరెక్టర్స్‌లో సభ్యురాలు, జర్నలిజం కొరకు సరోజినీ నాయుడు ప్రైజ్ కోసం దాని జ్యూరీ ప్యానెల్‌లో సభ్యురాలు, మరియు ప్రభుత్వేతర సంస్థ అయిన జహీర్ సైన్స్ ఫౌండేషన్ యొక్క గవర్నింగ్ కౌన్సిల్‌లో కూర్చున్నారు. యూనియన్ ప్రభుత్వంతో కలిసి శాస్త్రీయ పరిశోధన మరియు విద్యా సంస్కరణలను ప్రోత్సహించడం. ఆమె ఉర్దూ భాష ప్రమోషన్ కోసం నేషనల్ కౌన్సిల్‌తో పాటు ఢిల్లీలోని ఉర్దూ అకాడమీలలో సభ్యురాలిగా పనిచేశారు.

– గబ్బిట దుర్గా ప్రసాద్

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~