అమ్మమ్మ, మమ్మీ, డాడీ.. వీళ్ళకు ఏది చెప్పినా కథాలాగా చెప్పడం అలవాటు. Anecdotes ను అంత గొప్పగా చెప్పేవారు. అందువల్లేనేమో నేను సహజంగానే కథలకు ఆకర్షితురాలను అయ్యాను. చిన్నప్పటినుండి పుస్తకాలు, కబుర్లు ఈ రెండూ మహా ఇష్టం. చిన్నప్పుడు డాడీ కొని తెచ్చే పుస్తకాలతో గడిపేదాన్ని. కొన్నాళ్ళకు నా pocket money (దాన్ని pocket money అనేకన్నా డాడీ pocket లోంచి తీసుకునే money అనాలి. ఎందుకంటే, ప్రతిరోజూ డాడీ జేబులోంచి నాకు నచ్చినంత, చేతికి వచ్చినంత డబ్బులు తీసుకుని స్కూల్ కి వెళ్ళేదాన్ని. డాడీ ఎప్పుడూ నవ్వుతూ, “ఈ రోజు నీ బ్యాంక్ లోంచి ఎంత తీసుకున్నావ్?” అనేవారు తప్ప ఎందుకు తీసుకున్నావ్ అని అడిగిన రోజు లేదు. పుస్తకాలకు, ఫ్రెండ్స్ కి, ఎవరైనా అవసరంలో ఉంటే వాళ్ళకీ, బేకరీ లో కొనుక్కునే తిండికి, ముఖ్యంగా రోజ్ మింట్స్ కీ, చిప్స్ కీ ఆ డబ్బులు ఖర్చు పెడతానని డాడీకి తెలుసు. అంత స్వాతంత్ర్యం.. అంత నమ్మకం)

పుస్తకాల పురుగు అనాలా నన్ను? ఏమో!

ఏ పుస్తకం చదివినా దానిలోని సారాంశాన్ని లోపలికి తీసుకుని, మెదడులోకి ఇంకిపోయేలా చదివేదాన్ని. నచ్చిన అంశం, నచ్చిన విధానం ఏదైనా నా జీవితంలో సాధనలోకి తీసుకువచ్చి, నా వ్యక్తిత్వంలో భాగం అయిపోయేది. అలా చాలా చిన్నపుడే పుస్తకాలతో నా స్నేహం కొనసాగింది.

విశాఖపట్నంలో జగదాంబ జంక్షన్ కి అటు వైపు ప్రహ్లాద కళ్యాణ మండపం అని ఉండేది. అక్కడ కొన్నాళ్ళు అద్దెకు ఉన్నాం మేము. ఆ రోడ్డు చివర ఒక పాత గ్రంధాలయం ఉండేది. సమయం దొరికితే కాదు, సమయం దొరకబుచ్చుకుని మరీ అక్కడకు వెళ్ళి కూర్చునేదాన్ని. ఇపుడు అక్కడ ఆర్మీ బెటాలియన్ క్యాంప్ ఆఫీస్ పెట్టారు. ఈ మధ్య వెళ్ళినపుడు అక్కడికి వెళ్ళి, ఆ ప్రదేశానికి ఎదురుగా చాలా సేపు నిలబడిపోయాను.

విశాఖపట్నంలో సూపర్ మార్కెట్/బజార్ అనే ప్రాంతం చాలా ఫేమస్. అక్కడ ఒక వరుస వరుస అంతా పాత పుస్తకాల దుకాణాలే! చాలా మంది అక్కడ పాత textbooks, competitive books కొనుక్కోవడానికి వచ్చేవాళ్ళు. ప్రతి షాప్ ముందు వరుసలో పాత comic books, చిన్నపిల్లల కథల పుస్తకాలు ఉండేవి. పుస్తకంపై ఉన్న రేటుకు సగం రేటుకి అమ్మేవారు. వాటిలో ఒక షాప్ కి నేను రెగ్యులర్ కస్టమర్ అన్నమాట. ఆ షాప్ అంకుల్ తో నాకు ఫ్రెండ్ షిప్. ఆయనకు బోలెడు కబుర్లు చెప్పి, ఒక్కోసారి 20% కే పుస్తకాలు కొనేదాన్ని. పుస్తకాలపై నాకు ఉన్న మక్కువ చూసి ఆ అంకుల్ నవ్వేవారు.

కొన్నాళ్ళకు ఆ షాప్ కి ఎదురుగా footpath మీద పాత పుస్తకాలు అమ్మేవారు ఒక అంకుల్. అక్కడ పుస్తకాలన్నీ వరుసగా footpath మీద పేర్చి ఉంచేవారు. ఆ అంకుల్ తో స్నేహం మొదలు అయింది. రెండు పుస్తకాలు కొని, మూడు పుస్తకాలు అక్కడే కూర్చుని చదివేసి వాటిని తిరిగి అక్కడే పెట్టేసి వచ్చేసేదాన్ని. ఆ అంకుల్ కూడా నా పుస్తకాల పిచ్చి చూసి నవ్వేవారు.

అలా తొమ్మిదవ తరగతికి చేరాను. నా soulmate మధు ఇంటికి వెళ్ళడం అంటే మహా ఇష్టం నాకు. కామేశ్వరి ఆంటీ ఒక్కరే నా పిచ్చి జుట్టును అదుపులో పెట్టి జడలు వేయగలిగేవారు. ఆమె పెట్టే చిన్న ఉల్లిపాయాల సాంబార్ నా ఫేవరెట్.

మధు వాళ్ళది హెచ్ బీ కాలనీలో ఎల్ ఐ జీ క్వార్టర్స్. ఆంటీ చాలా మొక్కలు పెంచేవారు. ఆ తోట అంటే మహా ఇష్టం నాకు. మధు వాళ్ళ ఇంటి ప్రక్క క్వార్టర్ లో ప్రతిభ అక్క ఉండేది. ఒకరోజు అక్క చేతిలో ఒక చిన్న పుస్తకం చూసి ఆదేమీటాని అడిగాను. అక్క ఆ పుస్తకం నాకు ఇచ్చేసి అలాంటి పుస్తకాలు ఎక్కడ దొరుకుతాయో చెప్పింది. ఆ ఒక్క పుస్తకం నా జీవితానికి ఒక మార్గాన్ని ఏర్పరచబోతుందని నాకు అప్పుడు తెలియదు.

ఆ రాత్రి ఇంటికి రాగానే ఆ పుస్తకం చదివాను. చిన్న పుస్తకం అది. వెల యాభై పైసలు అనుకుంటా! కానీ అద్భుతమైన పుస్తకం. ఆ వీకెండ్ అనుకుంటా ఆ పుస్తకం దొరికే చోటుకు వెళ్లిపోయాను. ఆ ప్రక్కనే ఉన్న మఠానికి కూడా వెళ్ళాను. అప్పుడు నా వయసు మహా అయితే పదమూడు. ఏ వయసుకు ఒక anchor అవసరమో ఆ వయసుకే దొరికినట్లు అయింది. ఆ రోజు నుండి ఒకటే సాధన! అక్కడ కొనుక్కున్న చిన్న చిన్న పుస్తకాలలోని పెద్ద పెద్ద విషయాలను ఆకళింపు చేసుకోవడం, సాధనలో పెట్టడం, సాధన చేయలేనపుడు నాతో నేను చాలా strict గా ఉండడం, తిరిగి సాధన చేయడం.. అదొక transformation phase. సాధన చేయలేనపుడు ప్రక్కనే ఉన్న మఠానికి నా కాళ్ళు దారి తీసేవి. అక్కడ ఎదురుగా ఉన్న విగ్రహం వైపు చూసేదాన్ని. తీర్ధం తాగి, సావధానంగా ఒక mat తీసుకుని ఆ విగ్రహం ఎదురుగా కూర్చునేదాన్ని. ధ్యానం అంటే ఏమిటో తెలియదు. ఆ పుస్తకాలు రాసినాయన రాసినదాన్ని చదివి, అలానే ధ్యానం చేయడం సాధన చేసేదాన్ని.

ఎన్నో రోజులు ఏకాగ్రత కుదిరేది కాదు. మధ్యలో ఏదో ఆలోచన రావడం, ధ్యానం ముగిసిపోవడం. అయితే ఈ ధ్యానం నాకు అవసరమాని ఎప్పుడూ అనిపించలేదు. పూర్తిగా ఏకాగ్రతతో ధ్యానం చేయడం అనే విషయం ఒక్కటే నా ధ్యేయం.

అక్కడ ధ్యానం చేసే పెద్దవాళ్లను చూసేదాన్ని. వాళ్ళను చాలా సేపు గమనిస్తూ ఉండిపోయేదాన్ని. కొన్నాళ్ళకు ధ్యానం నా రోజువారీ జీవితంలో ఒక భాగం అయిపోయింది. ధ్యానంలోకి వెళ్ళాక నాకు ఏమీ గుర్తు ఉండేది కాదు. పరిసరాలు, శబ్దాలు, ఆలోచనలు.. ఏవీ నన్ను కదిలించలేని స్థాయికి చెరిపోయాను. ఏ స్థాయికి చెరిపోయాను అంటే మా మమ్మీ బెదిరిపోయి నన్ను పట్టుకుని ఏడ్చినంత పని చేసేంత!

నేను ఎప్పుడు ఏమి చేసినా మమ్మీ నస పెడుతూనే ఉండేది. ఎప్పుడైనా కుదురుగా ఉంటే కదా! కానీ ధ్యానం చేసే సమయంలో మాత్రం, హమ్మయ్య, కాసేపైనా ఇంట్లో అల్లరి లేదు అనుకునేదేమో.. ఏమీ అనేది కాదు. ఒక రోజు నేను ధ్యానంలో ఉండగా మమ్మీకి నాతో ఏదో పని పడినట్లుంది, నన్ను పిలిచిందట, నేను పలకలేదు, దగ్గరికి వచ్చి అరిచిందట, నేను కదలలేదు, నన్ను భుజాలు పట్టి కుదిపింది, ఆహా.. కదలలేదట. ఆమెకు ఏడుపు తన్నుకువచ్చింది. పదే పదే నన్ను కుదుపుతూ, అరుస్తూనే ఉందట. ఎన్నో అరుపుకి కదిలానో తెలియదు. నేను కళ్ళు తెరిచాక నన్ను బాదినంత పని చేసింది.

ఇంకోసారి ధ్యానం చేసావంటే చంపేస్తాను అంది.

అప్పుడు ఏమీ అనిపించలేదు.

ఇపుడు తెలుస్తోంది. ఏదైనా విషయం పట్టుకుంటే దాని అంతు తేల్చే వరకూ నా తంతు ఇంతే అని!

ఇంతకీ ఆ పుస్తకాలు అమ్మే చోటు, ఆ మఠం ఏమిటో, అవి ఎక్కడ ఉన్నాయో అర్థం అయిందా?

ప్రతిభ అక్క నాకు ఇచ్చిన ఆ చిన్న పుస్తకం స్వామీ వివేకానంద పుస్తకం. ఆ ప్రదేశం స్వామీ వివేకానంద గ్రంధాలయం, ప్రక్కనే ఉన్న మఠం, రామకృష్ణ మఠం. ఆ మఠం పేరుతోనే విశాఖపట్నంలోని ఆ ప్రాంతంలోని బీచ్ కి రామకృష్ణ బీచ్ అని పేరు వచ్చింది.

ఆ వయసు నుండి ఇప్పటి వరకూ ఆ గ్రంధాలయం, ఆ మఠం నాకు అన్నింటికన్నా ఇష్టమైన ప్రదేశాలు.

నా వ్యక్తిత్వం ఆ పుస్తకాల ఫలితమే! ఆ పుస్తకాలలో ఉన్న సారాంశాన్ని నా జీవితంలోకి చేర్చుకుని, సాధన చేసిన ఫలితమే!

తరువాత లెక్కలేనన్ని పుస్తకాలు చదివాను. నాపై బాగా ప్రభావం చూపినవి కొన్ని పుస్తకాలు ఉన్నాయి. వాటి గురించి తర్వాత మాట్లాడుకుందాం.

-విజయభాను కోటే

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~