1998లో నోబుల్ బహుమతి గ్రహీత డాక్టర్ అమర్త్యసేన్ తన వెల్ఫేర్ ఎకనామిక్స్ లో చెప్పినట్లు ఒక దేశం ఆర్థికంగా అభివృద్ధి చెందాలి అంటే ఆదేశ సంక్షేమం చాలా ముఖ్యం.  ఆ దేశంలో జీవన ప్రమాణ స్థాయి ఏ విధంగా ఉంది అన్నది ముఖ్యం. అందులో ముఖ్యంగా హ్యూమన్ హెల్త్ ఇండెక్స్ చాలా ముఖ్యం అని చెప్పడం జరిగింది. 

ముఖ్యంగా మన దేశంలో స్త్రీల ఆరోగ్యం ఏ విధంగా ఉంది అనేది ప్రశ్న.  ఎందుకంటే మనం ఆర్థికంగా ఎంత అభివృద్ధి చెందినా ఇంకా స్త్రీ శిశు మరణాల సంఖ్య పెద్దగా తగ్గలేదు. దానికి ప్రధానమైన కారణాలు తల్లి ఆరోగ్యం మరియు మరణాలు, గ్రామీణ పట్టణ  అసమానత్వం,  పునరుత్పత్తి ఆరోగ్య సమస్యలు,  శిక్షణ పొందిన ప్రసవ సహాయకులను పొందే అవకాశం లేకపోవడం, రక్తహీనత వంటి సమస్యలు మనకు కనిపిస్తాయి.  అలాగే సామాజిక సాంస్కృతి అంశాలు కూడా పరిగణనలోకి వస్తాయి.  ఒక స్త్రీ ఆరోగ్యంగా ఉంది అంటే ఆ కుటుంబం మరియు ఆ దేశం ఎంత అభివృద్ధి చెందినదో మనకు తెలుస్తుంది.  కానీ మన దేశం లో స్త్రీలు ఎదుర్కొంటున్న సమస్యలు చాలా ఉన్నాయి అందులో ముఖ్యంగా రక్తహీనత .

ఎందుకంటే చాలా కుటుంబాల్లో పేదరికం ఉంది. వారికి కావలసిన పౌష్టికాహారం లభించుటలేదు.  దానివల్ల వారు ప్రసవ సమయంలో  ఎన్నో అనారోగ్య సమస్యలను ఎదుర్కొంటున్నారు.  అయితే ఇటువంటి సమస్యలను అధిగమించడానికి ప్రభుత్వం అంగన్వాడీ కేంద్రాల్లో పోషణ అభియాన్ అనే స్కీం ద్వారా పోషకాహారాన్ని గర్భిణీ స్త్రీలకు అందిస్తుంది.  అయితే అది పూర్తిగా సరిపోదు.  ఎక్కువ మంది స్త్రీలు అది వినియోగించుకోవడం లేదు. అలాగే ప్రధానమంత్రి మాతృ వందన యోజన పథకం ద్వారా కూడా గర్భిణీ స్త్రీలకు సహాయాన్ని అందిస్తున్నారు.  ఇలా ఎన్నో పథకాలు చేపట్టినా, ఇంకా స్త్రీల ఆరోగ్యం మెరుగుపడటం లేదు.  ముఖ్యంగా హార్మోన్స్ లో  అసమతుల్యత ఏర్పడుతున్నాయి.  దానికి కారణం ఇప్పుడు ఉన్నటువంటి జనరేషన్లో డి విటమిన్ లోపం అనేది పూర్తిగా కనిపిస్తుంది. 

ఈ కాలంలో ఆటల సంఖ్య తగ్గింది.  ఆడపిల్లలను చిన్నప్పటినుండి ఆటలకు పంపించడం అనేది చాలా తక్కువ.  అందువల్ల వారు ఎండలో ఆడే అవకాశం చాలా తక్కువ.  ఈ  డి విటమిన్ అనేది సహజ సిద్ధంగానే మనకు లభించాలి.  అందువల్ల యుక్త వయసు వచ్చిన పిల్లలను ఎండలో ఆడడానికి చాలామంది పంపించరు.  అందువల్ల వారు డి  విటమిన్ లోపంతో ఉండటమనేది  జరుగుతుంది.  దీనిని కృత్రిమంగా ఎంత మనకి అందించినా అది సరిపోదు.  అలాగే వారికి రక్తహీనత అనేది ఏర్పడుతుంది. అయితే ఇలాంటి సమస్యల వల్ల పునరుత్పత్తి సమస్యలు ఎదుర్కొనే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంది.  పిల్లలు పుట్టిన తర్వాత స్త్రీలు ఎన్నో సమస్యలను ఎదుర్కొంటున్నారు. 

ఆ తరువాత పిల్లలు పుట్టకుండా ఆపరేషన్  చేయించుకుంటున్నారు.  కొన్ని సంవత్సరాలకు మరల వారు గర్భసంచి తీసుకునే పరిస్థితి ఏర్పడుతుంది.  ఇది వారి ఆరోగ్య సమస్యలకు ఒక గొడ్డలి పెట్టు. తర్వాత వారు కాల్షియం లోపంతో ఇంకా అనేక రకాల ఇబ్బందులతోటి అనారోగ్యం పాలవుతున్నారు.  ఒకప్పుడు మన ప్రాచీన స్త్రీలు 90 సంవత్సరాలు వచ్చినా ఆరోగ్యంగానే ఉండేవారు.  కానీ ఇప్పటి స్త్రీల పరిస్థితి 40 సంవత్సరాలు వచ్చేసరికి వారు పూర్తిగా అనారోగ్యం పాలౌతున్నారు.  ఇది తప్పనిసరిగా మనం గమనించాలి.  హార్మోన్స్ సమస్య  అనేది చాలా ఎక్కువగా వుంది .  గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేయడం.  ఆశ వర్కర్స్  మరియు ఏఎన్ఎం ద్వారా సమస్యలను తెలుసుకుని  వారికి ఆరోగ్య సలహాలు మరియు చికిత్సలు అందిస్తున్నా ఇంకా పూర్తిస్థాయిలో వారి యొక్క ఆరోగ్యం వృద్ధి చెందలేదు.  దీనికి ప్రధానమైన కారణాలు ఎన్నో ఉన్నాయి అవి ఏమిటో చూద్దాం.

లింగ అసమానతలు

లింగ అసమానతలు భారతదేశంలో ఆందోళన కలిగించే విషయం. ముఖ్యంగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో, మగ శిశువుల కంటే ఆడ శిశువులు మరియు పిల్లలు చనిపోయే అవకాశం ఎక్కువగా ఉందని అధ్యయనాలు చెబుతున్నాయి. ఈ అసమానతకు మగ పిల్లలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం, ఆరోగ్య సంరక్షణ సరిపోకపోవడం మరియు పోషకాహార లోపాలు వంటి వివిధ అంశాలు కారణమని చెప్పవచ్చు.

తల్లి ఆరోగ్యం మరియు మరణాలు

భారతదేశంలో తల్లి ఆరోగ్యం ఒక క్లిష్టమైన సమస్య. ప్రపంచ ప్రసూతి మరణాలలో గణనీయమైన నిష్పత్తి ఈ దేశంలోనే ఉంది. తాజా నమూనా నమోదు వ్యవస్థ (SRS) డేటా ప్రకారం, భారతదేశంలో ప్రసూతి మరణాల నిష్పత్తి (MMR) 100,000 సజీవ జననాలకు 103 మరణాలు.

ప్రసూతి మరణాల రేట్లు మరియు కారణాలు

భారతదేశంలో ప్రసూతి మరణాలకు ప్రధాన కారణాలు:

1. రక్తస్రావం: ప్రసవ సమయంలో లేదా తర్వాత అధిక రక్తస్రావం ప్రసూతి మరణాలకు ప్రధాన కారణం.
2. రక్తపోటు: గర్భధారణ సమయంలో అధిక రక్తపోటు సమస్య మరణానికి దారితీయవచ్చు.
3. సెప్సిస్: ప్రసవ సమయంలో లేదా తర్వాత ఇన్ఫెక్షన్ వెంటనే చికిత్స చేయకపోతే ప్రాణాంతకం కావచ్చు.
4. ప్రసవానికి అంతరాయం: దీర్ఘకాలిక ప్రసవం సమస్యలు మరియు మరణానికి దారితీస్తుంది.
5. అసురక్షిత గర్భస్రావాలు: శిక్షణ లేని ప్రొవైడర్లు మరియు అపరిశుభ్ర పరిస్థితులు తీవ్రమైన సమస్యలు మరియు మరణానికి దారితీయవచ్చు. అసురక్షిత గర్భస్రావాలు ఎప్పటికీ హితం కాదు.

గ్రామీణ-పట్టణ అసమానతలు

భారతదేశంలో ప్రసూతి ఆరోగ్య ఫలితాలలో గ్రామీణ-పట్టణ అసమానతలు గణనీయంగా ఉన్నాయి. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లోని మహిళలు ప్రసూతి సంరక్షణ, సంస్థాగత ప్రసవాలు మరియు అత్యవసర ప్రసూతి సంరక్షణ వంటి ఆరోగ్య సంరక్షణ సేవలను పొందడంలో ఎక్కువ సవాళ్లను ఎదుర్కొంటున్నారు. దీని వలన పట్టణ ప్రాంతాలతో పోలిస్తే గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో మాతృ మరణాల రేటు పెరుగుతుంది.

పునరుత్పత్తి ఆరోగ్య సవాళ్లు

భారతదేశంలో పునరుత్పత్తి ఆరోగ్య సవాళ్లు ఒక ముఖ్యమైన ఆందోళన. కొన్ని ముఖ్యమైన సమస్యలు:

1. కుటుంబ నియంత్రణకు పరిమిత ప్రాప్యత: చాలా మంది మహిళలకు ఆధునిక గర్భనిరోధక పద్ధతులు అందుబాటులో లేకపోవడం, ఇది ఊహించని గర్భాలకు దారితీస్తుంది.
2. టీనేజ్ గర్భం: కౌమార్య దశలోనే వివాహం మరియు గర్భం సమస్యలు మరియు ఆరోగ్య ప్రమాదాలకు దారితీస్తుంది.
3. రక్తహీనత మరియు పోషకాహార లోపం: పోషకాహార లోపాలు రక్తహీనత మరియు ఇతర ఆరోగ్య సమస్యలకు దారితీయవచ్చు.

శిక్షణ పొందిన బర్త్ అటెండెంట్లకు ప్రాప్యత లేకపోవడం

తల్లి ఆరోగ్య ఫలితాలను మెరుగుపరచడానికి శిక్షణ పొందిన బర్త్ అటెండెంట్లకు (TBAలు) ప్రాప్యత చాలా ముఖ్యమైనది. అయితే, భారతదేశంలో, ముఖ్యంగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో, చాలా మంది మహిళలకు TBAలు అందుబాటులో లేవు. ఇది ప్రసవ సమయంలో సమస్యలు మరియు మరణాలకు దారితీస్తుంది.

రక్తహీనత

భారతదేశంలో, ముఖ్యంగా మహిళలు మరియు పిల్లలలో రక్తహీనత ఒక ముఖ్యమైన ప్రజారోగ్య సమస్య. NFHS-5 ప్రకారం, 15-49 సంవత్సరాల వయస్సు గల మహిళల్లో 53% మంది రక్తహీనతతో బాధపడుతున్నారు. రక్తహీనత గర్భధారణ మరియు ప్రసవ సమయంలో అలసట, బలహీనత మరియు సమస్యలకు దారితీస్తుంది.

ముగింపు:

శిశు మరణాలు, తల్లి ఆరోగ్యం మరియు పునరుత్పత్తి ఆరోగ్యం భారతదేశంలో కీలకమైన సమస్యలు. ఈ సవాళ్లను పరిష్కరించడానికి బహుముఖ విధానం అవసరం.

1. ఆరోగ్య సంరక్షణకు ప్రాప్యతను మెరుగుపరచడం: ప్రసూతి సంరక్షణ, సంస్థాగత ప్రసవాలు మరియు అత్యవసర ప్రసూతి సంరక్షణకు ప్రాప్యతను పెంచడం వల్ల తల్లి మరియు శిశు మరణాలు తగ్గుతాయి.
2. కుటుంబ నియంత్రణను ప్రోత్సహించడం: ఆధునిక గర్భనిరోధక పద్ధతులకు ప్రాప్యతను పెంచడం వల్ల ఊహించని గర్భాలు మరియు ప్రసూతి మరణాలు తగ్గుతాయి.
3. పోషక లోపాలను పరిష్కరించడం: పోషకాహారాన్ని ప్రోత్సహించడం మరియు రక్తహీనతను తగ్గించడం వల్ల తల్లి మరియు శిశు ఆరోగ్య ఫలితాలు మెరుగుపడతాయి.
4. జనన సహాయకులకు శిక్షణ: శిక్షణ పొందిన జనన సహాయకులకు ప్రాప్యతను పెంచడం వల్ల ప్రసవ సమయంలో సమస్యలు మరియు మరణాలు తగ్గుతాయి.

ఈ సవాళ్లను పరిష్కరించడం ద్వారా, భారతదేశం తన మహిళలు మరియు పిల్లల ఆరోగ్యం మరియు శ్రేయస్సును మెరుగుపరచగలదు మరియు తల్లి మరియు శిశు మరణాల రేటును తగ్గించగలదు.